नियमित योगाभ्यासका फाइदाहरु र योगाभ्यास गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरु

२९ असोज,काठमाडौं । सभ्यताको प्रारम्भदेखि नै योग प्रचलनमा रहेको देखिन्छ ।शिवलाई योगका आदि गुरु मान्ने गरिएको छ । हजारौं वर्षपहिले हिमालयमा कान्ति शरोबरको तटमा आदि योगीहरूले आफ्नो प्रबुद्ध ज्ञान प्रसिद्ध सप्तऋषिहरुलाई प्रदान गरे । सप्तऋषिहरुले यस ज्ञानलाई एसिया, मध्यपूर्व, उत्तरी अफ्रिका हुँदै दक्षिण अमेरिकासम्म योगलाई फैलाए भन्ने देख्न सकिन्छ ।

त्यस्तै योगको उत्पत्ति बारे कुरा गर्दा हामी श्रीमद्भगवद् गीतामा यसको स्पष्ट विवरण पाउन सक्छौं । जसमा ज्ञान योग, भक्ति योग र कर्मयोगको अवधारणामा विस्तृत वर्णन गरेको पाईन्छ । यी तीन प्रकारका योगहरू आज पनि मानव बौद्धिकताको उत्कृष्ट उदाहरण हुन् । मानिसहरूले अझै पनि गीतामा प्रदर्शन गरिएका विधिहरू अनुशरण गरेर शान्ति खोज्ने गरेको पाईन्छ । पतञ्जलिका योग सूत्रहरूमा न केवल योगका विभिन्न अंशहरू छन् यो मुख्यतया आठ मार्गहरू द्वारा परिचित छ ।

योग बिज्ञान आधुनिक मानिसहरूको दैनन्दिन संचालन गर्न । तनावबाट छुट्करा पाउन । शारीरिक तन्दुरुस्त प्राप्त गर्न । वा मानवीय,सामाजिक र सांस्कृतिक रिवाजहरुलाई जिवन्त बनाउन अपरिहार्य पद्धति हो। हामीले योगका फाईदा र योग गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरुलाई विभिन्न योगगुरु र ग्रन्थहरुमा आधारित रहेर बुंदागत चर्चा गर्न खोजेका छौँ । आशा छ उल्लेखित बुंदाहरुले मानवीय जिवनलाई सरल र सहज बनाउन सहयोग गर्नेछ ।

योगका फाइदाहरु :

१. योगले मानिसको चौतर्फी विकासमा सहायता पुर्यारउँछ। 
२. शरीरमा लचकता ल्याउनुका साथै शरीरलाई सुन्दर, सुडौल र सुगठीत बनाउँछ।
३. शरीरमा प्राणीक शक्ति र रोग प्रतिरोधात्मक क्षमताको वृद्दि गर्दछ।
४. मानिसको मनमा स्थीरता कायम गर्दै उनिहरुमा आत्मसम्मानको भावना वृद्दि गर्दछ। 

योगाभ्यास गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरु :

१. योग प्रशिक्षकको निर्देशन र नियन्त्रणमा रहेर योग अभ्यास शुरुगर्ने
२. योगका लागि सूर्योदय वा सूर्यास्तको समय ज्यादा अनुकुल हुन्छ। 
३. खालि पेटमा वा खाना खाइसकेको २ घण्टापछि गर्ने
४. शान्त वातावरणमा सजिलो पोषाक लगाएर योग अभ्यास गर्ने
५. आफ्नो शरीरको क्षमता अनुसार अभ्यास गर्ने
६. कुनैपनि स्वास्थ्य समस्या छ भने डाक्टरको सल्लाह पछिमात्र योगाभ्यास शुरुगर्ने
७. शुरुमा २–५ मिनेटसम्म ध्यानमा बसेर आफ्नो शरीरलाई तयार गराउनुपर्छ, त्यसपछि केहिबेर सुक्ष्म व्यायाम गरिसकेपछि मात्र आसनको अभ्यास गर्दा उत्तम हुन्छ ।
८. आसन गरिसकेपछि एकैछिन शवासनमा बसेर मात्र प्राणायाम गर्न सकिन्छ।
९. योगाभ्यास गरेको आधा घण्टापछि मात्र हल्का नास्ता खान सकिन्छ र पूर्ण खाना २ घण्टापछि मात्र उचित मानिन्छ।