अर्थमन्त्री गफाडी हुनुहुँदो रहेछ : गगन थापा

 नेपाली कांग्रेसका नेता गगन थापाले आगामी वर्षको बजेट स्पष्टता, सुधार र सिर्जनशिलतामा चुकेको बताएका छन् । अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले संसदमा प्रस्तुत गरेको बजेट निराशाको पोको भएको बताउँदै थापाले अर्थमन्त्रीले बजेट बनाउने क्रममा मौलिकता ल्याउन साहस गर्न नसकेको बताए ।

व्यवस्थापिका संसद्मा जारी बजेटमाथिको छलफलमा बोल्दै नेता थापाले अहिले इतिहासको बलियो सरकार बनेको उल्लेख गर्दै आवश्यकता परेको बेलामा कांग्रेसको पूर्ण सहयोग हुने बताए । उनले भने, “जनताले उत्कृष्ट भनेको पार्टी सरकारमा छ । उत्कृष्ट व्यक्तित्वहरु प्रधान र अर्थमन्त्री हुनुहुन्छ ।” यो सरकार र सरकारको बजेट पास कि फेल आफूले भन्ने नभएर यसपालि परीक्षा जनताले लिने उनको दाबी छ । उनले थपे, “त्यसको रिपोर्ट हामी बनाउँछौं । रिपोर्ट कार्डको प्रतीक्षा गर्नुहोला । अवस्था खराब भए हामी रामराम भन्न सक्छौं, काँध थाप्न सक्दैनौं ।”

कांग्रेस नेता थापाले संसदमा दिएको अभिव्यक्तिको सम्पादित अंश 

बाम गठबन्धनको घोषणापत्र हावादारी थियो । कम्युनिस्ट सरकारको नीति बरालिएको थियो । यो बजेट पनि उडन्ते कार्यक्रमको पोकाको रुपमा आउने त हैन भन्ने भन्ने विपक्षी दललाई समर्थन गर्ने अर्थशास्त्रीहरुले सन्तोषसम्म भने जनाएका थिए ।

धरातलमा रहेर बजेट विनियोजन गरिएको छ । कांग्रसी शैली अपनाउँदै थैली हेरेर खर्च छुट्याइएको छ । दीगो विकासका कुरा ल्याइएको हुनाले सन्तुलित र सावधानीपूर्ण रुपमा बजेट विनियोजन गरिएको भनेर अर्थशास्त्रीले व्याख्या गरेका रहेछन् ।

तर, बोर्ड फस्र्ट गर्ने बच्चाले सामान्य नतिजा ल्याउँदा कसैको चित्त नबुझ्दो रहेछ । यसपालीको बजेटबाट ठूलो अपेक्षा भएपनि निराश बन्नुपर्यो ।

निराश हुनुपर्ने ४ कारण छन् :-

१)    स्पष्टताको अभाव
संघीयताको कार्यान्वयनसँग यो बजेटसँग दृष्टिकोण, मार्गदर्शन र रणनीतिको अपेक्षा थियो । यो सन्दर्भमा बजेट सम्पूर्ण रुपमा चुकेको छ । बजेटले संघीय वित्तीय व्यवस्थापनलाई आत्मसात् गर्न सकेन ।  समृद्धिको प्रयत्नमा पनि स्पष्टता देखिएन । वीपी र जीपीको बजेटझै यसपालीको बजेटबाट मार्गदर्शनको अपेक्षा थियो । अहिलेको छरिएको र बाँडिएको कार्यक्रमले पूर्वाधार विकासको कुनै नतिजा पाउन नसक्ने देखिन्छ । बजेट विदेशी लगानी ल्याउन आवश्यक पूर्वाधार र नीतिगत परिवर्तन ल्याउने ठोस कार्यक्रम बनाउन पनि चुक्यो ।

२)    साहस
सांसदले भनेझैं गर्नुपर्ने भन्ने कतै छैन । बजेटमा पुरानै अनावश्यक कार्यक्रमको नामाकरण गरिएको छ । तिनलाई हटाउन अर्थमन्त्रीले साहस गर्न नसकेको देखिएको छ । सांसदको नाममा बजेट छुट्याउने कार्यक्रम संघीयता र संसदीय व्यवस्थाको मर्म विपरित छ । सांसदसँगै मन्त्रीले भनेको कुरा पनि काट्न अर्थमन्त्रीले सक्नुभएको छैन । कार्यक्रम हेरेरै भन्न सकिन्छ । मन्त्रालयले भनेका कुनै कार्यक्रम काटिएका छैनन् । रकम थोरै भएपनि आनावश्यक कार्यक्रम काटिएनन् । बजेटको कोर्स परिवर्तन गरी थुप्रै पुराना कार्यक्रम हाटाउन सकिन्थ्यो । नयाँ कार्यक्रम थप्न सकिन्थ्यो । सामाजिक सुरक्षालाई नयाँ ढंगको बनाउन सकिन्थ्यो । ऋण लिएर कतिपय पूर्वाधारको परिकल्पना गर्न सकिन्थ्यो । तर, साहस गर्न उहाँ चुक्नुभयो ।

३)    सिर्जनशिलता
राजस्वको यत्रो ठूलो लक्ष्य राखिएको छ । यसो गर्दा कर बढाउनुपर्छ । करको दायरा बढाउने वा करको दर बढाउने, अर्थमन्त्रीले यो सोच्न सक्नुभएन । गाडीको कर बढाएर, धेरै कमाउनेसँग कर कुम्ल्याएर राजस्व बढाउने काम त अरु अर्थमन्त्रीले पनि गर्न सक्थे । पुँजीगत खर्च बढाउनेमा पनि कुनै नवीनता छैन । 

४) संगतिपूर्ण
बजेट संगतिपूर्ण छैन । अर्थमन्त्री आफैं गफाडी हुनुहुँदो रहेछ । राष्ट्रियसभामा उत्तर दिने क्रममा अर्थमन्त्रीले ढाँट्नु भएको छ । आफूलाई वृद्धभत्ताको आर्किटेक्ट बताउने अर्थमन्त्री वृद्धभत्ता डिजाइनमा संलग्न नभएको तथ्य पूर्वअर्थमन्त्री भरतमोहन अधिकारी स्वयम्ले खुलासा गरिसक्नुभएको छ ।