उत्तर कोरिया भिन्न र एक गरिब देश हो तर सैन्य ताकतमा कमजोर छैन । उत्तर कोरियाली नेताको एउटा उद्देश्य देखिन्छ, त्यो हो आफ्नो अस्तित्व बचाउने ।
यसका लागि उक्त देशले परमाणु र मिसाइल कार्यक्रममा ठूलो लगानी गरेको छ । बीबीसी संवाददाता जोनाथन मार्कसका अनुसार यो उत्तर कोरियाका लागि जीवन बिमा जस्तो हो ।
जोनाथन मार्कसका अनुसार परमाणु हतियारको प्रयोग उत्तर कोरियाकै लागि विनाशकारी साबित हुनेछ किनभने परमाणु हमलापछि हुने युद्धमा उत्तर कोरिया बच्न मुश्किल हुनेछ ।
तर उत्तर कोरिया आफ्नो परमाणु शक्तिका कारण मात्र यस्तो कडा रवैया देखाइरहेको छैन । उत्तर कोरियाको सेना संसारको सबैभन्दा ठूलो सेनामध्येको एक हो र पारम्परिक र गैर पारम्परिक सामरिक हतियारको भण्डार पनि उत्तर कोरियाको ताकत हो ।
र इतिहासको अध्ययन गर्ने हो भने प्योंगयांग आफ्नो शक्ति प्रयोग गर्न पनि हिच्किचाउँदैन ।
सन् २०१० को मार्चमा उत्तर कोरियाले दक्षिण कोरियाको सानो लडाकू जहाजलाई डुबाइदिएको बताइन्छ । त्यसै वर्ष उत्तर कोरियाले दक्षिण कोरियाको एक द्वीपमा बमबारीसमेत गरेको थियो ।
त्यसकारण उत्तर कोरियाले हमला नगर्ला भन्न सकिन्नँ र उक्त हमलाको सबैभन्दा बढि चिन्ता छिमेकी देश दक्षिण कोरियालाई हुन्छ ।
उत्तर कोरियासँग संसारको सबैभन्दा ठूलो सेनामध्येको एक फौज छ ।
यसमा ११ लाख कर्मचारी छन् जो उत्तर कोरियाको जनसंख्याको पाँच प्रतिशत हिस्सा हो ।
साथै ७० लाख अतिरिक्तकर्मी छन् जसमा रेड वर्कर्स, पेजन्ट गार्डस्, रेड युथ गार्डस्, मिलिट्रि ट्रेनिङ रिजर्भ यूनिट र अतिरिक्त दल रहेका छन् ।
एन्थनी एच कोर्डस्म्यानले ‘द मिलिट्रि ब्यालेन्स इन कोरिया’ मा लेखिएको एक लेखमा भनेका थिए कि धेरैजसो सैनिकको अत्यधिक संख्याबल भएको सेना हार्ने पक्षमा हुन्छन् । विशेषज्ञका अनुसार उत्तर कोरियाको हतियार र प्रविधि निकै पुरानो भइसकेको छ । लण्डन आधारित इन्टरनेशनल इन्स्टिच्युट फर स्ट्रेटेजिक स्टडिजका शोधकर्ता जोसेफका अनुसार उत्तर कोरिया हतियारको आधुनिकीकरणभन्दा त्यसको संख्यामा निर्भर छ ।
अमेरिकी विदेश मन्त्रालयका अनुसार उत्तर कोरिया आफ्नो सम्पूर्ण घरेलु उत्पादन (जीडीपी) को १५ देखि २४ प्रतिशत हिस्सा रक्षा बजेटमा खर्च गर्दछ । अर्थात् उत्तर कोरिया सेनामाथि ३ हजार ७ सय देखि ८ हजार १ सय अमेरिकी डलरबिच खर्च गर्ने गर्दछ ।
कहाँ खर्च हुन्छ यति धेरै रकम ?
जोसेफका अनुसार उत्तर कोरियाली सेनाबारे सटिक अन्दाज लगाउन मुश्किल छ किनभने दक्षिण कोरियाको राष्ट्रिय रक्षा मन्त्रालयको पत्रिका अनुसार सन् २०१६ को आँकडा अनुसार उत्तर कोरियासँग यी हतियार छन्ः
करिब ४ हजार ३ सय ट्याङ्क
२ हजार ३ सय हतियारधारी गाडी
८हजार ६ सय बन्दुक
५ हजार ५ सय मल्टिपल रकेट लञ्चर
१० मल्टिपल ३ सय एमएम रकेट लञ्चर
दक्षिण कोरियाको श्वेत पत्रका अनुसार उत्तर कोरियासँग उसको दुबै तटमा एक–एक फ्लीट कमान्डर छन् । १३ नेवल स्क्वाड्रन र दुई मेरिटाइम स्नाई ब्रिगेड छन् ।
यसका साथै दक्षिण कोरियाको अनुमान अनुसार उत्तरसँगः
४ सय ३० सरफेस भेसल
२ सय ५० जहाज
२० ड्र्यागामाइन
४० सहायक डुङ्गा
७० पनडुब्बी
साथै १ हजार ६ सय ३० हवाईजहाज छन् जुन उत्तर कोरियाले चार भिन्न–भिन्न जहाजमा तैनाथ गरेको छ ।
दक्षिण कोरियाली सरकार दाबी गर्दै भन्छ, ‘केही समय अघि अतिरिक्त अड्डामा जहाज तैनाथ गरेर उत्तर कोरियाले न्यूनतम तयारीमा हमलाको क्षमता हाँसिल गरेको छ ।’
कोरियाली प्रायद्वीपको निगरानीका लागि रडारका साथै थुप्रै वायु रक्षा युनिट छन् ।
करिब ८ सय १० लडाकू हवाईजहाज
३० निगरानी र नियन्त्रण गर्ने हवाईजहाज
३ सय ३० मालवाहक हवाईजहाज
१ सय ७० ट्रेनिङ हवाईजहाज
२ सय ९० हेलिकोप्टर
तर जोसेफ डेन्पसेका अनुसार उत्तर कोरियाका धेरैजसो जहाज दुई दशकभन्दा पुराना छन् ।
सामरिक हतियारः
उत्तर कोरियाका शासक किम जोंग–उनको कोसिस अब लामो दुरीको भरोसायुक्त मिसाइल र अन्तरमहाद्वीपीय ब्यालेस्टिक मिसाइल बनाउनेसम्म केन्द्रित छ ।
यसका लागि पैसा, समय र मेहनत खर्च गर्ने उद्देश्य सिर्फ परमाणु हतियार प्रयोग गर्ने क्षमता हाँसिल गर्नु हो ।
उत्तर कोरियाको परमाणुक कार्यक्रमबारे स्पष्ट धारणा छैन तर जानकारीका अनुसार प्योंगयांगसँग थुप्रै कम दुरी वा लामो दुरीको मिसाइल छन् जुन या त तयार छन् वा उनीहरुको परिक्षण गरिएको छ ।
यिनैमध्ये ह्वांगसोंग र नोदोंग समावेश छन् । सन् २०१६ मा गरिएको एक विश्लेषणमा दक्षिण कोरिया र जापानलाई निशाना बनाउनका लागि उनीहरुसँग एक तन्त्र भएको बताइएको छ ।
जोनाथन मार्कसका अनुसार उत्तर कोरियासँग थुप्रै रासायनिक हतियार पनि छन् । यसमा मस्टर्ड ग्याँस क्लोरिन, सारिन र अन्य नर्भ एजेन्ट छन् ।
साथै, उत्तर कोरियासँग जैविक हतियार पनि भएको बताइन्छ । यद्यपी, सन् १९८७ मा उत्तर कोरियाले जैविक हतियार सन्धीमा हस्ताक्षर गरेको थियो । उक्त सन्धी अनुसार जैविक हतियार बनाउन र राख्न प्रतिबन्ध छ ।
अमेरिका आधारित काउन्सिल अफ फरेन रिलेसन्सको वेबसाइटमा प्रकाशित लेखमा भनिए अनुसार साइबर हमलाको क्षमता पनि उत्तर कोरियासँग छ । यसमा चीन र पूर्व यूएसएसआरको मद्दतको सम्भावना छ ।
पोषणविद् डा. अरुणा उप्रेती । तस्बिर : रासस कात्तिक १४,काठमाडौँ। नेपालीले सांस्कृतिक पर्व तिहार ढोकामा
नागरिक लगानी कोषका कार्यकारी निर्देशक पर्वतकुमार कार्की । काठमाडौँ, असोज ९ गते । वित्तीय क्षेत्रमा लामो
काठमाडौँ, असोज ९ गते । साल्ट ट्रेडिङ कर्पोरेशन लिमिटेडको सहकार्यमा जुत्ता उत्पादक सङ्घ नेपालले उपत्यकाका
आश्विन ९ ,काठमाडौं । सर्वोच्च अदालतले विवादित पृष्ठभूमि भएका मेडिकल व्यवसायी दुर्गा प्रसाईंलाई थुनामुक्त गर्न
भदौ ३० गते । विश्वव्यापी रूपमा पहिलो पटक आधाभन्दा बढी जनसङ्ख्याको कुनै न कुनै प्रकारको
भदौ १८,कम्पाला । युगान्डा प्रहरीले पूर्वी अफ्रिकी राष्ट्रमा भ्रष्टाचारको विरोधमा जुलुस निकाल्ने क्रममा सोमबार राजधानी कम्पालामा
