अमर शहीद धर्मभक्त बारे केही कुरा

१६ माघ,काठमाडौं । वि.सं. १९९७ साल माघ ११ गते बिहान काठमाडौं शहरबाट पशुपतिको दर्शन गर्न जाने धार्मिक जनहरुले बाटोमा पर्ने सिफलमा एउटा अधार्मिक र अमानवीय दृश्य देखे । एउटा रुखमा लाश झुन्डिरहेको थियो । खुट्टाले भुई छुन–छुन लागेको थियो । घाँटि छड्के परेको, आँखा आधा खुलेको, मुखबाट रगत बगेको, चिउँडोदेखि गालासम्म काटिएको र त्यहाँ रगतका धर्साहरु परेको त्यो लास सामान्य कुनै विरही व्यक्तिको थिएन, त्यो नेपाल आमाको सपूत अमर शहीद धर्मभक्त माथेमाको थियो । भन्न त राणाहरुले धर्मभक्तलाई फाँसीको सजाय दिएका थिए तर फाँसीको सजाय दिनु अघि नै राणाहरुले कुटेर मारेर उहाँलाई त्यहाँ झुन्ड्याईएको थियो । माघ १३ गते राणाहरुले सिफल जाने बाटोमा पर्ने डिल्लीबजारका पसलहरुलाई आठ बजेसम्म बन्द गर्ने उर्दी गरेका थिए । त्यसै दिन राति १० बजे धर्मभक्तलाई आँखामा पट्टि बाँधी पाता फर्काई ट्रकमा हालेर त्यही बाटो सिफलतिर लगेका थिए । गाडिबाट ओराल्दा ओराल्दै राणा नर शमशेर राणाले तेरो अन्तिम इच्छा के छ भनी सोधेको थियो र धर्मभक्तले–“राणा शासनको अन्त्य हेर्ने इच्छा छ” भनेर जवाफ दिनुभएको थियो । त्यसपछि हतार–हतार धर्मभक्तलाई घाँटिमा पासो लगाइयो र झुन्ड्याइयो तर झुन्ड्याउनसाथ हाँगा लच्क्यो र खुट्टाले भुई छोयो । त्यसपछि अर्को पटक फेरि उहाँलाई झुन्ड्याइयो तर त्यस पटक पनि डोरी छिन्यो र धर्मभक्त भुईमा पछारिनुभयो । त्यसपटक डोरी नै फुकाल्न नसकेर नर शमशेर राणाले चक्कुले डोरी काट्यो । सामान्यतया प्राणदण्ड दिएको व्यक्ति त्यसरी दुर्घटनावश बचेमा उसलाई कानूनतः अर्को पटक फाँसी दिन नपाइने अन्तराष्ट्रिय चलनलाई सम्झाउँदै धर्मभक्तले –“म हजुरहरुको शारीरिक ब्यायामको गुरु हुँ । दुईपटक फाँसीबाट बचि सकेँ अब फाँसी दिनु न्यायसंगत होइन” भन्नुभयो ।

गुरु जस्ता आदरणीय व्यक्तिको सम्मान गर्न नजानेका राणाहरुको जल्लाद नर शमशेर राणालाई गुरुप्रतिको आदरको के अर्थ ? उसले न्यायको माग गरेकोमा चक्कुले धर्मभक्तको गाला काटिदियो । धर्मभक्तले पनि त्यसको बदला नर शमशेर राणालाई बेतोडको लात हानेर ८ हात पर हुत्याइदिनुभयो । त्यसको बदलास्वरुप जल्लादको नाइके नर शमशेर राणाले सिपाहीहरुलाई धर्मभक्तलाई कुट्ने आदेश दियो र कुटेरै मारिइसकेका धर्मभक्तको धुकधुकी चलिरहेको थाहा पाएर हत्तपत्त जल्लाद राणाले रुखमा लगेर झुन्ड्याएको थियो । यसरी अमर शहीद बन्नुभएका धर्मभक्त माथेमा काठमाडौंको एक सम्पन्न परिवारका व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो । सुब्बा आदिभक्त माथेमा तथा चन्द्रकुमारी देवीका सुपुत्र धर्मभक्त माथेमा वि.सं. १९६६ साल असोज ६ गते जन्मनु भएको थियो । उहाँले भारतमा पढेको हुनाले भारतीय स्वतन्त्रता संग्रामबाट प्रभावित हुनुभएको थियो । उहाँको घर ओमबहालमा थियो । प्रजापरिषदको स्थापना गर्न बसेको बैठक उहाँकै घर हो भन्ने पनि भनाई छ । उहाँ शारीरिक सुगठन भएका व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो । पहलवान भएकैले उहाँ राजा त्रिभुवनलाई व्यायम सिकाउनु हुन्थ्यो । त्यसैकारण उहाँले सम्पर्क सुत्रको काम पनि गर्नुभएको थियो । उहाँ प्रजापरिषदको संस्थापक सदस्य पनि हुनुहुन्थ्यो । यसैले १९९७ साल कार्तिकमा उहाँलाई गिरफ्तार गरियो र मुद्दा चलाई मृत्युदण्ड दिइएको थियो । मृत्युदण्ड सुनाएपछि धर्मभक्तले भन्नुभएको थियो –“यो तुच्छ नश्वर शरीरको आहुती मातृभूमिको बलिवेदिमा चढाउन पाएकोमा मेरो जन्म सार्थक भएको ठान्दछु । प्राणदण्ड पाउनु अहोभाग्य”।

(स्रोत : नेपाल प्रजापरिषद्को स्वर्णजयन्ती स्मारिका, २०४३ )